GAMZIGRAD Ovo mesto u SRBIJI JE BILO REZIDENCIJA RIMSKOG CARA
Gamzigrad je arheološko nalazište antičke rimske carske palate Feliks Romulijane (lat. Felix Romuliana) koje se od 29. juna 2007. nalazi na UNESKO-voj listi svetske baštine.
Ovo mesto je arheološko nalazište neprocenjive vrednosti i spomenik svetske baštine UNESKA koje se nalazi južno od reke Dunav, u blizini grada Zaječara.
Gamzigrad predstavlja rezidenciju rimskog cara Gaja Valerija Maksimijana Galerija (Gaius Valerius Maximianus Galerius; 293-311. g.), zeta Dioklecijanovog. Po majci Romuli nazvao ga je Romulijana (Romuliana). Palata izgleda nikada nije dovršena, a carevi 4. veka su velelepni posed prepustili hrišćanskoj crkvi. Tokom 5. veka palata je razarana od strane varvara, a u 6. vek Romulijanu je Justinijan I obnovio u vidu pogranične tvrđave.
Nakon najezde Slovena krajem 6. veka, nekadašnja carska rezidencija je napuštena. Moćan grad, na 6,5 ha, sa oko 20 utvrđenih kula. Unutar se nalazila raskošna palata, dva paganska hrama, tri hrišćanske crkve i druge građevine; podni mozaici se smatraju ravnima najboljim ostvarenjima kasnoantičkog doba u Evropi.
foto: zajecaronline.com
Gaj Galerije je rođen negde oko 250. godine, od majke varvarke koja je 245. godine, ispred naleta Karpa, pobegla sa leve obale Dunava u Priobalnu Dakiju i udala se za čuvara stoke, zbog čega je kasnije Galerije dobio nadimak Armentarije (lat. Armentarius, Govedar). Ovaj nadimak ga je pratio čak i kada je postao imperator.
Istakao se kao hrabar vojnik u Aurelijanovim i Probovim jedinicama, pa ga je zapazio Dioklecijan.
Dioklecijanov zet
Kao što je već ranije navedeno, postao je Dioklecijanov zet, jer mu je ovaj rimski car dao za ženu svoju kćer Valeriju.
Kada su 305. godine, posle povlačenja s vlasti Dioklecijana i Maksimijana, Galerije i Konstancije i Hlor postali avgusti, trebalo je da zajedno vladaju dvadeset godina, posle čega bi, po Dioklecijanovom političkom programu uspostavljanja tetrarhije (četvorovlašća), ustupili titulu i vlast cezarima, Severu i Maksiminu. Međutim 306. godine Konstancije Hlor iznenada umire u Britaniji i Galerije postaje prvi poglavar Rimske Imperije.
Galerije je nameravao da posle povlačenja sa vlasti, u zavičaju provede „mirnu starost“, ali je 311. godine, na putu za Sofiju, umro. Prema Laktanciju, Galerijevo telo, unakaženo teškom bolešću, spaljeno je u Sofiji, dok Aurelije Viktor tvrdi da je Galerije sahranjen u Romulijani. Na osnovu ovog drugog podatka, pretpostavljalo se da je imperator sahranjen u hramu – mauzoleju u centralnom delu naselja, ali se prilikom arheoloških istraživanja nije naišlo na tragove ukopa. Danas je izvesno da su Galerije i njegova majka Romula sahranjeni u blizini Romulijane, brdu na lokalitetu „Magura“.
Lokalitet Magura je sakralno-memorijalni kompleks koji se nalazi na brdu Magura, oko kilometar istočno od arheološkog lokaliteta Gamzigrad. U okviru kompleksa se nalazi grupa komemorativnih građevina, uključujući i ostatke mauzoleja i spomenika cara Galerija i njegove majke Romule.
Gamzigrad jedan od najvažnijih kasnorimskih nalazišta u Evropi
Ovaj velelepni arheološki lokalitet predstavlja jedno od najvažnijih kasnorimskih nalazišta u Evropi. Prvobitno se verovalo da je to rimski vojni logor zbog njegove veličine i brojnih kula.
Ipak. sistematska arheološka iskopavanja od 1953. godine otkrila su da je zapravo carska palata. Car Gaj Valerije, jedan od Tetrarha, osmislio je i izgradio ovaj kompleks 298. godine kako bi obeležio mesto svog rođenja.
Ime Feliks Romulijana dato je u znak sećanja na njegovu majku Romulu, koja je takođe bila sveštenica paganskog dakijskog kulta. Kompleks je služio kao mesto poštovanja majčine božanske ličnosti, kao spomenik njegovim delima kao cara i kao luksuzna rezidencija. Nažalost, Romulijana je opljačkana od strane Huna sredinom 5. veka i kasnije je postala skromno naselje pre nego što je napuštena u 7. veku dolaskom Slovena.
foto: zajecaronline.com
Glavno područje Gamzigrada obuhvata 10 hektara (40.000 m²) i uključuje različite građevine kao što su palate, hramovi i kapije. Značajni elementi uključuju mozaik koji prikazuje grčkog boga Dionisa, ostatke Istočne kapije i ostatke Palate Jedan.
Pored površinskog dela postoji i kompleks podzemnih dvorana i hodnika koje vode u nepoznatom pravcu ka planini Rtanj i ka Gamzigradskoj banji.
Gamzigrad je svedočanstvo o veličini i arhitektonskim dostignućima antičke rimske civilizacije, a njegovo očuvanje i dalje privlači posetioce zainteresovane za istoriju i arheologiju.
Danas, ovaj lokalitet predstavlja nezaobilaznu tačku turističke ponude Istočne Srbije. Na njemu se održavaju kulurne manifestacije, predstave, koncerti…
Pre dve godine, na Romulijani je gostovao veliki holivudski glumac Džon Malkovič, koji je takođe bio očaran lepotom ovog lokaliteta.
ZaječarOnline/lepotesrbije.alo.rs/O.B.
Dodaj komentar